Deklinacja rzeczownika

-Szanowni państwo, na dzisiejszym wykładzie z języka niemieckiego zaprezentuję państwu deklinację rzeczownika, jak wiecie... bla bla bla bla... 

-Hahahaha! Żartujesz sobie?! Nie będę się uczył żadnej deklinacji!!! - powiesz zapewne – to jest mały i nieważny temat!
-Hahahaha! - powiem ja – Jak się nie nauczysz to będziesz nieuk! I jak pokażesz swojej mama świadectwo szkolne to obdarzy cię takim gniew!-
Moim świadectwem to ty się już nie martw – odpowiesz na to – ty się nawet porządnie po polsku nie umiesz wysłowić! Co to ma być?! „Będziesz nieuk” , „swojej mama”, „takim gniew”?!

MYŚLISZ, ŻE W JĘZYKU NIEMIECKIM MOŻNA POWIEDZIEĆ „BĘDZIESZ NIEUK”, „SWOJEJ MAMA”, „TAKIM GNIEW”?!

Otóż nie!

Jeżeli będziesz tak mówił w krajach niemieckojęzycznych, to nie ma szans, żeby Cię zechciał ładny Niemiec czy ład... po prostu Niemka (no, przepraszam za te głupie żarty!).

Deklinacja rzeczownika jest po to, żebyś mówił ślicznie „będziesz nieukiem” zamiast „będziesz nieuk”. Czy czujesz w sobie tę motywację, żeby się wziąć do pracy? Pocieszę Cię: to wcale nie jest trudne, a Twoje kontakty towarzyskie za granicą gwałtownie poszybują w górę.

Deklinacja jest to odmiana przez przypadki. Deklinacji ulegają rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki, zaimki, czy imiesłowy przymiotnikowe. W tym artykule skupimy się na odmianie rzeczownika. W języku polskim wyróżniamy siedem przypadków. Natomiast w języku niemieckim tylko cztery! A mianowicie:

• mianownik – Nominativ – odpowiada na pytania: wer? was? (kto? Co?)
• dopełniacz – Genitiv – odpowiada na pytanie wessen? (czyj? kogo? czego?)
• celownik – Dativ – odpowiada na pytanie wem? (komu? czemu?)
• biernik – Akkusativ – odpowiada na pytania: wen? was? (kogo? co?)

Aby móc dobrze nauczyć się odmieniać rzeczowniki, musisz dobrze władać niemieckimi przypadkami. Bardziej szczegółowo o przypadkach możesz poczytać sobie w dziele GRAMATYKA.

Deklinacja rzeczowników niemieckich polega przede wszystkim na odmianie poprzedzającego go rodzajnika (jak odmieniać rodzajnik przez przypadki? (Kliknij i przypomnij sobie). Jednak czasami należy do rzeczownika dodać również pewną końcówkę i tym będziemy się teraz zajmować.

Niemieckie rzeczowniki odmieniają się za pomocą deklinacji słabej, mocnej lub mieszanej (nieregularnej). Poniższa tabelka przedstawia, jakie rzeczowniki według jakiej deklinacji się odmieniają oraz czym charakteryzuje się dany rodzaj odmiany rzeczownika – jaką końcówkę dodać w jakim przypadku. Może teraz to wygląda trochę groźnie, ale tak naprawdę jest to niewiele zasad do zapamiętania, więc nie zrażaj się moim paplaniem :).

Odmiana słaba	Odmiana mocna	Odmiana mieszana (nieregularna)
Według odmiany słabej odmieniają się większość rzeczowników rodzaju żeńskiego (z nielicznymi wyjątkami, które odmieniają się według odmiany mocnej – patrz kolumna obok)	Do odmiany mocnej należy większość rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego.	Według deklinacji mieszanej odmienia się niewielka liczba rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego: - zakończone na -or (np. der Proffesor, der Lektor, der Motor) - pochodzenia łacińskiego zakończone na -ium, -um (np. das Zentrum, das Museum, das Gymnasium) - a także: der Staat, der See, der Typ, der Psalm, der Pantoffel, der Zins, ser Schmerz, der Strahl, der Vetter, der Muskel, der Organismus, der Mechanismus, der Nerv, das Hemd, das Stadion, das Prinzip, das Partizip, das Adverb, das Bett, das Ohr, das Ende, das Auge, das Insekt, das Interesse
Odmianie słabej podlega również niewielka grupa rzeczowników rodzaju męskiego: - kończących się na -e (np. der Junge, der Hase, der Pole) - obcego pochodzenia zakończonych na -ant, -at, -ent, -ist (np. der Elefant, der Kandidat, der Student, der Polizist) - a także: der Mensch, der Herr, der Nachbar, der Held, der Prinz, der Narr, der Graf, der Bauer, der Bär, der Fürst	Odmianie mocnej podlega również niewielka grupa rzeczowników rodzaju żeńskiego, najważniejsze z nich to: die Mutter, die Tochter, die Hand, die Nacht, die Wand, die Stadt, die Kraft, die Macht, die Kuh, die Nuss, die Kunst, die Wurst, die Maus, die Gans, die Bank, die Frucht
W tym rodzaju odmiany rzeczowniki rodzaju żeńskiego otrzymują końcówkę -en w liczbie mnogiej, we wszystkich przypadkach natomiast w liczbie pojedynczej rzeczownik nie zmienia formy. (patrz PRZYKŁAD IA)	Rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego otrzymują końcówkę -(e)s w dopełniaczu (Genitiv) liczby pojedynczej, natomiast w liczbie mnogiej otrzymują końcówki -e, -er, -s lub nie mają końcówki. W celowniku (Dativ) liczby mnogiej otrzymują dodatkowo końcówkę -n. (patrz przykład IIA)	Rzeczowniki odmieniające się według deklinacji mieszanej otrzymują w dopełniaczu liczby pojedynczej końcówkę -(e)s (tak jak w odmianie mocnej), natomiast w liczbie mnogiej taki rzeczownik otrzymuje końcówkę -en (tak jak w odmianie słabej; patrz przykład IIIA)
Rzeczowniki rodzaju męskiego otrzymują końcówkę -en w liczbie mnogiej, we wszystkich przypadkach, a także w liczbie pojedynczej, we wszystkich przypadkach oprócz mianownika (patrz przykład IB)	Rzeczowniki rodzaju żeńskiego otrzymują w liczbie mnogiej, we wszystkich przypadkach końcówkę -e z przegłosem (oprócz die Mutter i die Tochter, które otrzymują jedynie przegłos). Natomiast w bierniku (Dativ) liczby mnogiej, otrzymują dodatkowo końcówkę -n. Liczba pojedyncza nie ulega zmianie. (patrz przykład IIB)	Niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -e otrzymują w dopełniaczu liczby pojedynczej nie -(e)s, a końcówkę -ns: der Funke, der Name, der Glaube, der Gedanke, der Buchstabe, der Wille; rzeczownik das Herz otrzymuje w dopełniaczu liczby pojedynczej końcówkę -ens (patrz przykład IIIB)

PRZYKŁAD IA

das Femininum
	Singular	Plural
Nominativ	die Frau	die Frauen
Genitiv	der Frau	der Frauen
Dativ	der Frau	den Frauen
Akkusativ	die Frau	die Frauen

PRZYKŁAD IB

das Maskulinum
	Singular	Plural
Nominativ	der Mensch	die Menschen
Genitiv	des Menschen	der Menschen
Dativ	dem Menschen	den Menschen
Akkusativ	den Menschen	die Menschen

PRZYKŁAD IIA

das Maskulinum
	Singular	Plural
Nominativ	der Bruder	die Brüder
Genitiv	des Bruders	der Brüder
Dativ	dem Bruder	den Brüdern
Akkusativ	den Bruder	die Brüder
das Neutrum
	Singular	Plural
Nominativ	das Haus	die Häuse
Genitiv	des Hauses	der Häuse
Dativ	dem Haus	den Häusen
Akkusativ	das Haus	die Häuse

PRZYKŁAD IIB

das Femininum
	Singular	Plural
Nominativ	die Mutter	die Mütter
Genitiv	der Mutter	der Mütter
Dativ	der Mutter	den Müttern
Akkusativ	die Mutter	die Mütter

PRZYKŁAD IIIA

das Neutrum
	Singular	Plural
Nominativ	das Hemd	die Hemden
Genitiv	des Hemdes	der Hemden
Dativ	dem Hemd	den Hemden
Akkusativ	das Hemd	die Hemden

PRZYKŁAD IIIB

das Neutrum
	Singular	Plural
Nominativ	das Herz	die Herzen
Genitiv	des Herzens	der Herzen
Dativ	dem Herz	den Herzen
Akkusativ	das Herz	die Herzen

Merk dir! W odmianie mocnej i mieszanej w dopełniaczu liczby pojedynczej dodajemy końcówkę -s lub -es. Kiedy zatem -s, a kiedy -es? Z reguły rzeczowniki jednosylabowe otrzymują końcówkę -es, a wielosylabowe końcówkę -s. das Hemd → des Hemdes der Vater → des Vaters

Merk dir! Rzeczownik der Herr odmieniający się według odmiany słabej, w liczbie pojedynczej w dopełniaczu, celowniku i bierniku otrzymuje końcówkę -n, a w liczbie mnogiej, we wszystkich przypadkach otrzymuje końcówkę -en. Der Herr → den Herrn (Singular, Akkusativ) der Herr → die Herren (Plural, Akkusativ, Nominativ)

W związku z powyższym ogłaszam: to już koniec! Już nie popełnisz nigdy w życiu gafy językowej!

Masz jakieś uwagi?

SKOMENTUJ TEN WPIS!

Następnie zaś

POLUBNASZĄ STRONĘ NA FACEBOOKU!

A jak naprawdę Ci się nudzi

POLEĆ NAS ZNAJOMYM!

A jak naprawdę, naprawdę Ci się nudzi to... To... Masz jeszcze tyle wpisów na naszym blogu do przeczytania :). Zapraszam również do lektury ostatniej notki Herr Hasse'go o produktach zbożowych w języku niemieckim :)

Pozdrawiam wszystkich!